Emoties uiten en hidden Journaling

Soms is het fijn om de dingen even van je af te schrijven. Ook dat kan in een artjournal. Er zijn verschillende manieren om dat te doen. Gewoon een bladzijde volschrijven zoals je in een schrijfdagboek zou doen kan natuurlijk, maar er is meer mogelijk. Je schrijven kan een uitgangspunt zijn, de basis waarop je verder werkt. Als je er vervolgens overheen werkt, bijvoorbeeld met verf of knipsels, dan wordt de tekst gedeeltelijk of volledig onzichtbaar. Je schrijft het van je af, maar het is uiteindelijk niet meer of maar gedeeltelijk na te lezen. Met nieuwe lagen over de tekst kan er ook meer rust ontstaan. De dingen die je hebt opgeschreven bestaan nog steeds, maar er is meer dan alleen dat, zoals ook het leven meerdere lagen heeft. Ik heb er de afgelopen maand wat mee geëxperimenteerd en heb een aantal fijne manieren gevonden waarbij ik mijn emoties en gedachten meer los kon laten.

Zit je vol in de emotie? Boosheid, verdriet, wanhoop, angst? Schrijf het van je af op een los blaadje! Probeer hierbij eens om zonder tussenpauze (ononderbroken) te schrijven, dan komt je gevoel zo puur mogelijk op papier. Gooi alles eruit en maak je niet druk over wie het misschien zou kunnen lezen. De volgende stap is namelijk dat je het papier verscheurt in allerlei kleine stukjes (wat is dat fijn!). Deze stukjes plak je op in je artjournal. Je weet wat je geschreven hebt, zodra je naar de bladzijde kijkt herken je het gevoel wat je van je af schreef, maar het is niet voor anderen zichtbaar. Om het wat meer een geheel te maken, kan je er nog wat verf overheen smeren, er een tekening overheen maken... Volg je gevoel hierin.

Laatst voelde ik me enorm onrustig, zowel lijfelijk als in mijn hoofd. Wat is het dan fijn om de onrust kwijt te kunnen in een artjournal! Eventueel schrijf je eerst op wat je dwars zit. In onderstaand voorbeeld heb ik dat met zilverkleurige pen gedaan, zodat het niet heel goed leesbaar is als je er overheen werkt. Bij onrust heb ik gemerkt dat het kan helpen om vervolgens de bladzijde vol te krassen met stift of penseel. Wat lucht dat op!
Als laatste kan je de tekst bedekken met verf of er een plaatje uit een tijdschrift of collage overheen plakken (zoals ik op de rechterbladzijde hieronder deed). Of er bijvoorbeeld nog een quote overheen plakken of schrijven (een rustgevende of juist uitvergrotende spreuk).

Een andere mogelijkheid is beginnen met een laagje verf en daar vervolgens overheen schrijven met een kleur die erin wegvalt. Zo begon ik met een lichte goudtint en schreef ik met witte pen (een van mijn favoriete materialen) mijn verhaal op. Als je de bladzijde kantelt, kan je door het glimmende effect van de goude verf nog wel lezen wat ik geschreven heb. Het valt echter niet zo op als je direct naar de bladzijde kijkt. Zo blijft mijn verhaal wel voor mezelf terug te lezen, maar springt het niet van de bladzijde af.

Nog even samengevat het stappenplan:
- Maak eventueel een achtergrond
- Schrijf het van je af!
Vervolgens zijn er meerdere opties:
- Kras er overheen
- Scheur het papier in stukjes en plak de stukjes op
- Bedek de tekst met verf
- Bedek de tekst met een rustgevende of juist typerende quote
-  Maak er een collage overheen

Google Gedicht

De komende tijd wil ik wat inspirerende creatieve mogelijkheden met jullie delen, waarmee je simpel en snel creatief aan de slag kunt. Eerder schreef ik over creatieve gewoonten aanleren. Ik hoop dat deze manieren zullen helpen om de drempel te verlagen.
Deze keer: een simpele manier om te dichten. Gebruik de Google zoekmachine en zie op welk gedicht je uitkomt. Begin met een paar woorden of een zin in de zoekbalk en kijk hoe Google je zoekopdracht aanvult. Kom op die manier tot verrassende gedichten! Simpel, snel en toch artistiek met behulp van wat moderne technologie.

Mandala uit de natuur

De komende tijd wil ik wat inspirerende creatieve mogelijkheden met jullie delen, waarmee je simpel en snel creatief aan de slag kunt. Eerder schreef ik over creatieve gewoonten aanleren. Ik hoop dat deze manieren zullen helpen om de drempel te verlagen.
Deze keer: een mandala maken met behulp van voorwerpen uit de natuur.

Of je nu schelpen verzamelt, herfstbladeren of beukenootjes: er is genoeg materiaal in de natuur te vinden om een mandala van te maken. Heb je een hoofd wat vol begint te raken met piekergedachten en zorgen? Maak een wandeling door de natuur en kijk goed om je heen. Verzamel herfstbladeren, eikeltjes, kastanjes of dennenappels in het bos. Schelpen, veren of zeewier op het strand.
Neem vervolgens de tijd om je verzameling in een mooi patroon te leggen en maak er eventueel nog een foto van. Op deze manier leg je de focus op de mooie natuur om je heen en op het hier en nu.

Mindsets, warm-ups en creatieve gewoontes

Misschien wil je meer met creativiteit doen, maar kom je er niet toe. Ik betrap mezelf daar vaak genoeg op. Als ik eenmaal bezig ben met tekenen, schilderen, dichten of een collage maken, dan vergeet ik de tijd en geniet ik er ontzettend van. Je ertoe zetten, is echter niet altijd zo makkelijk. Vandaar dat ik vandaag de mindsets en wat kleine oefeningen wil delen die hierbij kunnen helpen.

Mindsets: 
Met name als je worstelt met gedachten als: 'ik kan niet tekenen' of 'ik ben niet creatief', kan het helpen om je wat algemene mindsets eigen te maken. Hierbij vond ik het boek van Deborah Putnoi - The drawing mind, Silence your inner critic and release your creative spirit, een hele fijne hulp. Het staat vol prachtige tekeningen en mooie opdrachten en helpt om minder kritisch aan de slag te gaan.

Deborah Putnoi geeft een aantal regels aan die helpen bij het tekenen (samengevat en vrij vertaald naar het Nederlands)
1. Zeg niet dat je niet kan tekenen. Als je een lijn op papier kan zetten, kan je tekenen. Tekenen kan eng of nieuw zijn, maar iedereen kan het.
2. Vertrouw jezelf. Geloof in jezelf, dit geldt voor tekenen en voor al het anderen in het leven. Een deel van jou weet wat je moet doen en daar mag je op vertrouwen. Vertrouw de manier waarop je lijnen op papier zet, vertrouw op je aangeboren 'drawing mind'.
3. Er is geen goede of foute manier van tekenen. Je kan geen 'foute' tekening maken. We tekenen allemaal verschillend, dat is de kracht van tekenen. We hebben onze eigen visie en onze eigen manier van het uiten van die visie.
4. Hou vol en probeer. Ga op avontuur en probeer verschillende technieken uit. Misschien voelt het eerst onwennig, maar je leert enkel door te oefenen en te proberen.
5. Er bestaan geen fouten. Maak je geen zorgen over het maken van fouten. Fouten bestaan niet bij tekenen. Kijk waar je een 'mistake' in kunt veranderen, probeer wat nieuws en zie het als een onverwacht pad wat je kan volgen.
Bij deze helpt regel 4 mij altijd, blijf doorgaan en probeer. Ik heb meerdere bladzijdes in mijn artjournal gemaakt waar ik ben begonnen en de uitkomst absoluut verschikkelijk vond. Mijn taktiek: lagen toe blijven voegen (bijvoorbeeld knipsels of lagen verf) en doorgaan met het proces. Soms komen er dan de mooiste dingen uit! De gedachte dat de doeken van veel beroemde kunstenaars onder de oppervlakte ook hele andere schetsen en portretten bevatten, geeft me daarbij rust. Zij hadden deze worsteling ook!
6. Wees niet kritisch. Het vergt moed om te tekenen en je ideeën op papier te zetten. Wees respectvol naar andermans werk en proces. En niet te vergeten: respecteer je eigen werk ook. Probeer het oordeel te laten gaan en zie het tekenen als een proces, een ontdekking van wat zich aan het ontvouwen is.
7. Neem risico's en experimenteer. Tekenen is een proces waarbij de artiest risico's zal moeten nemen, ongewone wegen moet bewandelen en moet experimenteren met de materialen. Hou je potlood op een andere manier vast, gebruik materiaal wat je normaal niet gebruikt, verfrommel je papier en teken er vervolgens op. Wees niet bang en kijk waar het proces je heen leidt.
8. Heb plezier. 

Als je deze basisregels aanhoudt, is het tijd om te beginnen. Maar hoe kom je in de flow?
Zelfs al weet ik dat ik zoveel plezier heb als ik eenmaal bezig ben, het blijft lastig om die eerste stap te zetten. Waarom vermijdt je iets, wat zo goed voelt als je eenmaal begonnen bent? Op een website over 'creative wellbeing workshops' las ik hierover. Daarop werd aangegeven dat het helpt om eerst op te warmen, zodat je 'in de flow' kan komen. Als mens verkiezen we vaak 'tv kijken of uren passief zitten' boven meer belonende activiteiten. Om deze passieve neiging te overwinnen, hebben we creatieve gewoontes nodig. Simpele gestructureerde rituelen kunnen helpen om van inactiviteit naar activiteit te verschuiven. Hierbij kan het helpen om niet teveel nadruk te leggen op het eindresultaat (zie bovenstaande mindsets), maar je op een speelse manier te richten op het proces.

Een paar simpele 'warm-ups' die je kan proberen: 
- Leg wat kleine klodders verf (verschillende kleuren) verspreid over het papier en spreid deze uit met behulp van een pasje (bijv. een onbelangrijke kortingspas, niet meteen je credit card gebruiken!) om een achtergrond te maken. Maak af door er bijvoorbeeld een een herhalend patroon overheen te tekenen of een mooie quote op te stempelen.
- Zit je ergens mee? Schrijf drie/vijf/tien minuten ononderbroken je gedachten op. Stop niet met schrijven, herhaal desnoods het laatste woord totdat er een nieuwe gedachte volgt. Verscheur het papier en plak het in een nieuwe volgorde op.
- Neem een stuk klei en maak 10 verschillende figuurtjes in drie minuten, waarbij je de klei steeds snel transformeert van de ene vorm naar de andere.
- Kies 10 verschillende knipsels uit die je aanspreken, maak er een collage van en probeer de knipsels aan elkaar te verbinden met een quote of zelfverzonnen verhaal.
- Vind een kleurplaat, zorg dat je de kleurplaat in drievoud hebt en kleur het drie maal anders in, bijvoorbeeld met verschillend materiaal of met verschillende kleuren.
- Zet de timer op 1 minuut en maak een tekening binnen de tijd zonder je potlood van het papier te halen.
- Maak een aantal simpel achtergronden met verf. Experimenteer met kleur, verschillende materialen, verfkwasten of streken. Knip of scheur de bladzijdes tenslotte in stukken en creëer met de verschillende stukken een nieuw geheel.
- Maak een 'op zijn kop'-tekening.
- Teken je huisdier zonder naar het papier te kijken.

Het helpt dus om creatieve gewoontes aan te leren. Hier hebben we soms wat hulp bij nodig. Voor inspiratie hoe je dit kunt aanpakken, heb ik het boek 'Art before breakfast' van Danny Gregory gekocht. Ook online zijn initiatieven te vinden die je hierbij een steuntje in de rug kunnen bieden:

Oktober staat ook wel bekend als 'Inktober'. De uitdaging is om iedere dag van oktober een tekening te maken. Op social media kan je inspiratie vinden onder #inktober. Er zijn alvast wat thema's bedacht die kunnen helpen als je niet weet waar je moet beginnen:

Misschien heb je ook wel eens gehoord van The 100 day Project. Dit is specifiek bedacht om je een creatieve gewoonte eigen te laten maken. Je bedenkt een creatief project en besluit dit 100 dagen iedere dag te doen. Kies een startdatum en een einddatum (100 dagen later). Breng je goede voornemen in de praktijk en creëer 100 dagen lang (waarbij met name de ochtend een goed moment blijkt te zijn).

Tenslotte heeft Amy Maricle van Mindful Art Studio een Small Creative Acts Challenge opgesteld voor de maand oktober, met een aantal ideeën die je gedurende deze maand als leidraad kan gebruiken:

Creatieve focusoefeningen (Zien/Tekenen)

Tekenen met volledige aandacht. Terwijl je creatief bezig bent, is er even geen ruimte of tijd. Er is alleen het nu. Ik heb gemerkt dat het meditatief kan werken als je op die manier aan de slag gaat.

Ik ben geen enthousiasteling als het gaat om meditatie. Vaak vind ik het maar gedoe, en saai. Toch merk ik dat het me wel rust geeft als ik het een keer probeer. Een (veel leuker) alternatief hiervoor is te vinden in creativiteit. Veel van de mindfulness,- en focusoefeningen zijn om te zetten naar een creatieve oefening. Uiteindelijk zie je dan het resultaat op papier en dat geeft (mij in ieder geval) een stuk meer voldoening dan enkel de stilte.

Een tijd terug kwam ik in mijn minibieb een boek van Frederick Franck tegen: De zen van het zien, tekenen als meditatie. Het deed me denken aan de focusoefeningen die ik uit het werkveld ken, maar dan omgezet in een tekenopdracht.

Frederick Franck noemt het Zien/Tekenen en legt het als volgt uit: 'Zien/Tekenen is een weg om aan het overladen schakelbord te ontkomen. Het schept een stilte-eiland, een oase van onverdeelde aandacht, een nieuwe stemming waarin je weer bijkomt.'

Ik heb zijn ideeën (die ik schuingedrukt zal weergeven) gecombineerd met de focusoefeningen die ik ken vanuit de psychologie.

Oefening: 

• Zorg dat je wat vellen papier (of een artjournal) en een potlood bij de hand hebt. 
• Ga (bij voorkeur) naar buiten. Kijk naar wat er groeit en kies iets uit waar je de focus op wil leggen, bijvoorbeeld een bloem, een plantje, wat gras, een blad of gevallen kastanje. Als je niet kan kiezen, ga je (zoals Franck het zegt:) 'gewoon in stilte zitten en kijk je naar wat er toevallig voor je groeit'. 
• Kijk 2-5 minuten met volledige aandacht naar het voorwerp. 'Voel dat je er alleen mee op de wereld bent, dat het levende ding vóór je belangrijker is dan al het andere op aarde...' Als je merkt dat je gedachten afdwalen, breng dan zonder oordeel je aandacht weer terug naar het voorwerp. 
• Na 2-5 minuten sluit je je ogen en richt je opnieuw je volledige aandacht op het voorwerp, alleen nu zonder te kijken. Ook dit doe je 2-5 minuten. 'Probeer je scherp voor te stellen wat je hebt gezien'. Ook nu kunnen je gedachten afdwalen, of kan je moeite hebben om het voorwerp scherp voor te blijven stellen (zeker als je de oefening wat langer doet). Mochten je gedachten afdwalen, breng dan zonder oordeel je aandacht weer terug naar het voorwerp. Eventueel kan je je ogen even open doen en tien seconden opnieuw aandachtig naar het voorwerp kijken, waarna je je ogen weer sluit. 
• Tenslotte doe je je ogen weer open en 'kijk je nog eens intens naar wat je al gezien hebt'. (enigszins aangepast naar eigen instructie:) 'Hou je potlood losjes in je hand en begin op het papier te volgen wat op je netvlies valt. Concentreer je blik volledig op dat levende voorwerp, waarbij je het gevoel hebt dat je met de punt van je potlood de hele omtrek van het blad, de bloem of grasspriet aftast. Het is niet zo belangrijk wat er op papier komt of hoe de tekening eruit ziet. Wat belangrijk is, is dat je ZIET. Laat je ogen niet afdwalen van de focus waarop ze zijn ingesteld. Verbreek het contact niet tussen potlood en papier en doe niet te hard je best. Denk niet na over wat je aan het tekenen bent. Laat het potlood gewoon volgen wat het oog ziet.'

Voor deze oefening heb ik me gericht op een tomatenplantje uit mijn achtertuin. Ik ben gaan zitten en heb met aandacht gekeken, me met ogen dicht gericht op het plantje en met aandacht getekend, zonder naar het papier te kijken. Blind tekenen is een van mijn favoriete technieken, omdat het helpt om perfectionisme en de focus op het eindresultaat los te laten. Daar gaat het uiteindelijk niet om. Bij blind tekenen komt het voorwerp gevoelsmatig op papier te staan en daar hou ik van.

Veel plezier met deze creatieve focusoefeningen en het Zien/Tekenen!

Gevonden gedichten

Iedereen kan dichten. Als je zelf geen inspiratie hebt voor een gedicht, dan is dit een fijne opdracht om mee aan de slag te gaan. Je hebt een tijdschrift of boek nodig waarin geknipt of getekend mag worden. Er zijn verschillende mogelijkheden:

Sla je boek open op een willekeurige bladzijde en omcirkel de woorden die je aanspreken. Kijk wat er ontstaat en voeg eventueel een paar bijwoorden toe om er een geheel van te maken. De rest van de woorden kan je doorstrepen, inkleuren of intekenen met een achtergrond die past bij de lading van het gedicht. Laat je creativiteit de vrije loop. Als je op internet zoekt op 'Gevonden gedicht' kom je mooie voorbeelden tegen. Hieronder mijn eigen gedichten om te laten zien hoe je het kan aanpakken.

Een andere mogelijkheid gaat als volgt:
Blader door je tijdschrift en knip mooie zinnen uit. Ik kies graag de zinnen en woorden uit die me op dat moment aanspreken. Op die manier geeft het gedicht ook de lading van het moment en mijn stemming weer. Als je dat lastig vindt, kan je er ook voor kiezen om woorden aan het begin en het einde van de zin uit te knippen en het gedicht nog meer te laten ontstaan. De volgende stap is husselen en puzzelen. Leg de woorden en zinnen naast en onder elkaar en maak er op die manier een gedicht van. Ben je tevreden, plak het geheel dan op en maak er een eenheid van door de woorden te omlijnen.

Picture your life

Op de website van Act in actie vond ik deze mooie oefening. Doen jullie mee?

De volgende oefening kan je helpen om komende week op een natuurlijke manier stil te staan bij de dingen die waardenvol en belangrijk voor je zijn in je leven. Dit gaan we doen middels “auto‐ photography”; het foto’s maken van je eigen dagelijkse leven. De opdracht is als volgt: Maak komende week elke dag minimaal één foto van iets dat jouw leven waardenvol maakt, wat jij belangrijk vindt, wat jouw leven zin geeft. Het gaat hierbij niet om de perfecte foto, maar waar deze foto voor staat. Je hebt hier dus ook geen goede camera voor nodig; de camera op je telefoon, of zelfs een gewone wegwerpcamera zijn hier ook prima voor geschikt! Doe dit voor een hele week (7 dagen), en probeer uiteindelijk 9 tot 12 foto’s te maken.
Zet de foto’s aan het einde van deze week vervolgens op een rij, beschrijf per foto waar deze voor staat en wat hierin zo waardenvol is voor jou. Je krijgt dan een overzicht van de dingen die jij als persoon belangrijk vindt in je leven!