Ik ben geen enthousiasteling als het gaat om meditatie. Vaak vind ik het maar gedoe, en saai. Toch merk ik dat het me wel rust geeft als ik het een keer probeer. Een (veel leuker) alternatief hiervoor is te vinden in creativiteit. Veel van de mindfulness,- en focusoefeningen zijn om te zetten naar een creatieve oefening. Uiteindelijk zie je dan het resultaat op papier en dat geeft (mij in ieder geval) een stuk meer voldoening dan enkel de stilte.
Een tijd terug kwam ik in mijn minibieb een boek van Frederick Franck tegen: De zen van het zien, tekenen als meditatie. Het deed me denken aan de focusoefeningen die ik uit het werkveld ken, maar dan omgezet in een tekenopdracht.
Frederick Franck noemt het Zien/Tekenen en legt het als volgt uit: 'Zien/Tekenen is een weg om aan het overladen schakelbord te ontkomen. Het schept een stilte-eiland, een oase van onverdeelde aandacht, een nieuwe stemming waarin je weer bijkomt.'
Ik heb zijn ideeën (die ik schuingedrukt zal weergeven) gecombineerd met de focusoefeningen die ik ken vanuit de psychologie.
Oefening:
- Zorg dat je wat vellen papier (of een artjournal) en een potlood bij de hand hebt.
- Ga (bij voorkeur) naar buiten. Kijk naar wat er groeit en kies iets uit waar je de focus op wil leggen, bijvoorbeeld een bloem, een plantje, wat gras, een blad of gevallen kastanje. Als je niet kan kiezen, ga je (zoals Franck het zegt:) 'gewoon in stilte zitten en kijk je naar wat er toevallig voor je groeit'.
- Kijk 2-5 minuten met volledige aandacht naar het voorwerp. 'Voel dat je er alleen mee op de wereld bent, dat het levende ding vóór je belangrijker is dan al het andere op aarde...' Als je merkt dat je gedachten afdwalen, breng dan zonder oordeel je aandacht weer terug naar het voorwerp.
- Na 2-5 minuten sluit je je ogen en richt je opnieuw je volledige aandacht op het voorwerp, alleen nu zonder te kijken. Ook dit doe je 2-5 minuten. 'Probeer je scherp voor te stellen wat je hebt gezien'. Ook nu kunnen je gedachten afdwalen, of kan je moeite hebben om het voorwerp scherp voor te blijven stellen (zeker als je de oefening wat langer doet). Mochten je gedachten afdwalen, breng dan zonder oordeel je aandacht weer terug naar het voorwerp. Eventueel kan je je ogen even open doen en tien seconden opnieuw aandachtig naar het voorwerp kijken, waarna je je ogen weer sluit.
- Tenslotte doe je je ogen weer open en 'kijk je nog eens intens naar wat je al gezien hebt'. (enigszins aangepast naar eigen instructie:) 'Hou je potlood losjes in je hand en begin op het papier te volgen wat op je netvlies valt. Concentreer je blik volledig op dat levende voorwerp, waarbij je het gevoel hebt dat je met de punt van je potlood de hele omtrek van het blad, de bloem of grasspriet aftast. Het is niet zo belangrijk wat er op papier komt of hoe de tekening eruit ziet. Wat belangrijk is, is dat je ZIET. Laat je ogen niet afdwalen van de focus waarop ze zijn ingesteld. Verbreek het contact niet tussen potlood en papier en doe niet te hard je best. Denk niet na over wat je aan het tekenen bent. Laat het potlood gewoon volgen wat het oog ziet.'
Voor deze oefening heb ik me gericht op een tomatenplantje uit mijn achtertuin. Ik ben gaan zitten en heb met aandacht gekeken, me met ogen dicht gericht op het plantje en met aandacht getekend, zonder naar het papier te kijken. Blind tekenen is een van mijn favoriete technieken, omdat het helpt om perfectionisme en de focus op het eindresultaat los te laten. Daar gaat het uiteindelijk niet om. Bij blind tekenen komt het voorwerp gevoelsmatig op papier te staan en daar hou ik van.Veel plezier met deze creatieve focusoefeningen en het Zien/Tekenen!
